czwartek, 16 maja

Folklor

Haft kaszubski – motyw zdobniczy nie tylko na tkaninach
Folklor

Haft kaszubski – motyw zdobniczy nie tylko na tkaninach

Haft kaszubski, czyli kaszëbsczi wësziwk, swoje początki ma w klasztorach norbertanek w Żukowie i benedyktynek w Żarnowcu. Ma długą tradycję - początki datowane są na XIII wiek. Ta technika kompozycyjno-wzornicza jest stosowana do ozdabiania ubrań, ale zastosowanie znajduje też w sztuce użytkowej - serwetkach, naczyniach, talerzach, obrusach, wazonach, poduszkach i wielu innych przedmiotach. W poniższych wpisie poznacie symbolikę stosowanych kolorów i motywów w hafcie kaszubskim oraz jakie są podgatunki regionalne.Haft kaszubski - kolory i symbolikaW hafcie kaszubskim występuje siedem podstawowych kolorów, których użycie w takim zestawieniu zostało zapoczątkowane we Wdzydzach przez Izydora i Teodorę Gulkowskich. Są to kolory:chabrowy symbolizuje kaszubskie jeziora,ni...
Strój łowicki – pasiak i bielunka
Folklor

Strój łowicki – pasiak i bielunka

Jeden z najbardziej efektownych i najbogatszych ubiorów w polskiej kulturze ludowej pochodzi z Mazowsza. Strój łowicki jest charakterystyczny przede wszystkim ze względu na wełniane, samodziałowe pasiaki. Stanowiły one podstawę stroju już od pierwszej połowy XIX w., by z czasem zmieniać swoją kolorystykę i kompozycję pasków.Strój łowickiDo uszycia sukni i spodni w strojach łowickich używa się wełnianych tkanin w pionowe pasy - stąd wzięło się popularne określenie stroju "pasiak". Początkowo spódnice, gorsety, zapaski i męskie spodnie miały tylko wąskie, czarne lub białe prążki na ciemnoczerwonym tle. Zaczęło się to zmieniać na przełomie XIX i XX w. Z czasem zaczęły się pojawiać m.in. pasy zielone, granatowe, pomarańczowe i fioletowe, a tło stało się pomarańczowe. W okresie międzyw...
Uczymy się kaszubskiego #4
Folklor

Uczymy się kaszubskiego #4

Na poprzedniej lekcji poznaliśmy cyfry i liczby kaszubskie. Dziś przedstawię kaszubskie nazwy dni tygodnia, miesięcy i pór roku.Dni tygodnia po kaszubskuDni tygodnia w języku kaszubskim przypominają swoje odpowiedniki w języku polskim:poniedziałek – pòniedzôłkwtorek – wtórkśroda – strzodaczwartek – czwiôrtkpiątek – piątksobota – sobòtaniedziela – niedzelaMiesiąceW nazwach miesięcy już nie ma tak łatwo. Najbardziej podobne nazwy są w przypadku maja, czerwca i listopada. W pozostałych miesiącach mamy już do zapamiętania nazwy bardziej się różniące od tych, które znamy:styczeń – stëcznikluty – gromicznikmarzec – strëmiannikkwiecień – łżëkwiôtmaj – môjczerwiec – czerwińclipiec – lëpińcsierpień – zélnikwrzesień – séwnikpaździernik – rujanlistopad – lëstopadnik, smùtangr...
Uczymy się kaszubskiego #3
Folklor

Uczymy się kaszubskiego #3

Poznaliśmy już litery w alfabecie kaszubskim. Przyszedł czas na cyfry i liczby.Cyfry po kaszubsku..Kaszubskie liczebniki są w piśmie i mowie podobne do polskich odpowiedników, a cyfry 1 i 2 zapisujemy dokładnie tak samo.Od 0 do 9 liczymy:nul, jeden, dwa, trzë, sztërë, piãc, szesc, sétmë, òsmë, dzewiãc... i liczbyLiczby 10 do 20 i kolejne okrągłe liczby aż do 100 wyglądają następująco:dzesãc, jednôsce, dwanôsce, trzënôsce, sztërnôsce, piãtnôsce, szesnôsce,sétmënôsce, òsmënôsce, dzewiãtnôsce, dwadzescë, trzëdzescë, sztërdzescë,piãcdzesąt, szescdzesąt, sétmëdzesąt, òsmëdzesąt, dzewiãcdzesąt.W przypadku liczb pomiędzy poszczególnymi dziesiątkami występują dwa sposoby ich tworzenia:21 to dwadzescë jeden lub jeden dwadzescë35 to trzëdzescë piãc...
Uczymy się kaszubskiego #2
Folklor

Uczymy się kaszubskiego #2

Kaszubskie nuty (Kaszëbsczé nótë) albo alfabet kaszubski to tradycyjna pieśń kaszubska, prawdopodobnie najbardziej rozpoznawalna wśród elementów folkloru tego regionu. Jest często traktowana jako przerywnik podczas występów kaszubskich zespołów, szczególnie tych bardziej kameralnych, podczas których wszyscy widzowie mogą zobaczyć planszę z "nutami".Kaszubskie nutyKaszubskie nuty są wyliczanką o określonym sposobie śpiewania i charakterystycznej "wizualizacji". Praktycznie każdemu wykonaniu tej pieśni towarzyszy plansza z trzema pięcioliniami. Na każdej z nich znajdują się rysunki, które w trakcie śpiewania są kolejno wskazywane przez jedną osobę.Poszczególne pięciolinie są śpiewane kolejno od góry do dołu, przy czym po dojściu do końca każdej z nich wraca się na sam początek w...
Uczymy się kaszubskiego #1
Folklor

Uczymy się kaszubskiego #1

Kaszubski (kaszëbsczi jãzëk, kaszëbskô mòwa) jest najbardziej odrębnym i archaicznym polskim dialektem, uważanym często za osobny język. Obecnie uczą się go dzieci w kilkudziesięciu szkołach w Polsce, a od ponad 10 lat można zdawać z niego maturę. Na co dzień posługuje się nim ponad 100 tys. osób.Aby pomóc ich zrozumieć podczas pobytu na Kaszubach, w cyklu "Uczymy się kaszubskiego" przybliżę pisownię podstawowych słów i gramatykę tego języka.Autorem alfabetu jest Florian Ceynowa, badasz kultury kaszubskiej. Dzięki niemu zostały rozwiązane problemy, które pojawiały się przy próbach przeniesienia mowy kaszubskiej na papier.LiteryAlfabet kaszubski zawiera litery występujące w języku polskim oprócz: ę, ś, ź. Ponadto znajdziemy w nim litery:ã – nosowe „a”é – w przybliżeniu...
Święto Matki Boskiej Zielnej
Folklor

Święto Matki Boskiej Zielnej

15. sierpnia obchodzimy Święto Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny. Pochodzenie święta wynika z przeświadczenia, że Maryja nie umarła lecz została zabrana do nieba. Święto to jest znane w Polsce także jako Święto Matki Boskiej Zielnej. W Polsce oraz w części europejskich krajów Matka Boska Wniebowzięta jest czczona jako patronka ziemi i roślinności.Podczas mszy świętych odprawianych tego dnia błogosławi się wiązanki kwiatów. Dawniej wierzono, że poświęcony bukiet ma lecznicze właściwości. Po powrocie z kościoła bukiet był zostawiany na kilka dni na polu, aby przyniósł szczęście podczas kolejnych zbiorów. Po tym był brany do domu, gdzie okadzano nim pomieszczenia i odkładano w widocznym miejscu, aby działała moc bukietu. Przechowywano go przez cały rok, aby chronił dom i jego mieszk...
Międzynarodowy Festiwal Folkloru „Kaszubskie Spotkania z Folklorem Świata”
Folklor

Międzynarodowy Festiwal Folkloru „Kaszubskie Spotkania z Folklorem Świata”

„Kaszubskie Spotkania z Folklorem Świata” to nazwa kolejnego już Międzynarodowego Festiwalu Folkloru, który odbędzie w dniach 25-29 lipca 2018 r. w Brusach oraz okolicznych miejscowościach: Chojnicach, Konarzynach, Kościerzynie, Skorzewie, Wdzydzach oraz we Wielu. Ta odbywająca się od ponad 20 lat impreza co roku ściąga tłumy widzów chcących obejrzeć występy amatorskich zespołów folklorystycznych z Polski oraz, przede wszystkim, innych krajów ze wszystkich kontynentów.W tym roku kaszubski region odwiedzą zespoły z Beninu, Białorusi, Macedonii, Meksyku, Niemiec, Rosji, Turcji, Włoch oraz Bośni i Hercegowiny. Nie zabraknie też lokalnych zespołów. Na scenie będziemy mogli obejrzeć Zespół Pieśni i Tańca Kościerzyna z Kościerzyny, Kaszuby z Wiela i Karsina, Zespół Pieśni i Tańca Ziemi Choj...
Jak tańczyć oberka?
Folklor

Jak tańczyć oberka?

Oberek jest tańcem szybkim i wymagającym dłuższej nauki, niż kroki w innych tańcach narodowych.Fundacja „Czas Tradycji” stworzyła internetowy kanał wideo TaniecTradycyjny.pl, który można oglądać na platformie youtube.com. Na kanale zostały umieszczone serie krótkich filmów instruktażowych służących poznaniu polskich tańców tradycyjnych i umożliwiających nauczenie się ich.Tańce są przedstawione w ich popularnych formach oraz w odmianach regionalnych.Instrukcje Piotra Zgorzelskiego od 20 lat zajmującego się polskim tradycyjnym tańcem i muzyką zostały dostosowane do szerokiego grona odbiorców. Lekcje mogą być pomocne zarówno dla profesjonalnych tancerzy, jak i amatorów w różnym wieku. Przygotowane filmy mogą stać się ciekawym urozmaiceniem zajęć lekcyjnych, narzędziem przydatnym ...
“Pastorałka od serca do ucha”, czyli święta tuż tuż
Folklor

“Pastorałka od serca do ucha”, czyli święta tuż tuż

Zbliżający się czas świąt Bożego Narodzenia czuć coraz bardziej. Pierwszy śnieg, świąteczne piosenki i dekoracje w sklepach, szukanie prezentów dla bliskich. Czy może coś jeszcze bardziej podkreślać przedświąteczną atmosferę? Z pewnością jest to "Pastorałka od serca do ucha" zespołu Rokiczanka. Posłuchajmy i zaśpiewajmy:)https://www.youtube.com/watch?v=wKAavHP12eYZaśpiewajmy pastorałkę od serca do uchaGdy za oknem biała śniegu, poducha, poduchaJuż Pan Jezus w żłobie leżyNa wyścigi każdy bieżyZobaczyć Malucha, MaluchaPowitajmy maleńkiego Jezusa z radościąA Maryję matkę Jego, z godnością, godnościąNiech mu wszystkie dzwony grająAniołowie zaśpiewająWesołą nowinę, nowinęDzieciąteczko tam na sianie cicho śpi, cicho śpiA Maryi z oczu płyną szczęścia łzy, szczęścia łzyOkruszyn...