Folklor

"Ederlezi" to popularna tradycyjna pieśń ludowa mniejszości romskiej na Bałkanach.Piosenka ma swoją nazwę od Ederlezi - wiosennego święta z okazji powrotu wiosny, świętowanego szczególnie przez Romów na Bałkanach i w innych miejscach na całym świecie. Ederlezi to romska nazwa bułgarskiego, macedońskiego i serbskiego święta świętego Jerzego. Obchodzi się 6 maja (około 40 dni po równonocy wiosennej). Różne nazwy na Bałkanach (Herdeljez, Erdelezi) są odmianami tureckiego Hıdırellez, święta sygnalizującego początek wiosny, występującego tego samego dnia.WersjePiosenka została wydana na albumie Bijelo Dugme "Ćiribiribela" w 1988 roku pod tytułem "Đurđevdan" (Dzień Świętego Jerzego). Goran Bregović, lider Bijelo Dugme, napisał teksty w języku serbsko-chorwackim. Później powiedział, ...

Csárdás, Czardasz - to tradycyjny węgierski taniec ludowy, którego nazwa pochodzi od csárda (starego węgierskiego terminu dla tawerny). Powstał na Węgrzech i został spopularyzowany przez zespoły muzyki romskiej (cyganów) na Węgrzech i sąsiednich ziemiach Serbii, Słowacji, Słowenii, Chorwacji, Ukrainy, Rosji, Polski i Moraw.Początki czardasza sięgają XVIII-wiecznego węgierskiego gatunku muzycznego verbunkos, gdzie "verbunk" był używany jako taniec rekrutacyjny armii austriackiej.Csárdás charakteryzuje się zmiennością tempa: zaczyna się powoli (lassú) i kończy w bardzo szybkim tempie (friss, dosłownie "świeże"). Istnieją inne warianty tempa, zwane ritka csárdás, sűrű csárdás i szökős csárdás. Kobiety ubrane są w tradycyjne szerokie spódnice, które podczas wirowania tworzą charaktery...

Dożynki, nazywane także obżynkami, okrężnem lub wieńcowinami, to ludowe święto związane z zakończeniem żniw. Żniwa to okres wyjątkowo ważny dla ludzi na wsi. Od tego, ile plonów zbiorą, zależało ich życie przez kolejne miesiące. Zakończenie żniw było z tego powodu pełne obrzędów, które miały zapewnić pomyślność i dobry plon.Rozpoczęcie żniw następowało w połowie lipca. Trwały one zwykle ok. miesiąca. Panowało przekonanie, że rozpoczęcie żniw zapowiadał głos przepiórki, "tłumaczony" jako „pódźcie żąć, pódźcie żąć”. Żniwa to czas wytężonej pracy fizycznej, od świtu do zmierzchu. Początkowo do żęcia zboża używano sierpów, które później były zamienione na kosy.W ostatnim dniu ukończenia prac na polu rozpoczynały się dożynki. Zwyczaje dożynkowe były skupione wokół ostatniej kępy nie zż...

Noc Kupały, nazywana też nocą kupalną, kupalnocką, kupałą, Sobótką, Nocą Świętojańską, to słowiańskie święto związane z letnim przesileniem Słońca. Jest ono obchodzone w czasie najkrótszej nocy w roku, co przypada około 21-22 czerwca.Kupalnocka poświęcona jest przede wszystkim żywiołom wody i ognia, mającym oczyszczającą moc. To również święto miłości, płodności, słońca i księżyca. Święto przesilenia letniego wszędzie, nie tylko wśród ludów słowiańskich, obchodzono podobnie. W Czechach, tak jak w Polsce, skakano przez ogniska, co miało oczyszczać oraz chronić przed wszelakim złem i nieszczęściem. Zasuszone wianki z bylicy zakładano na rogi bydłu, by ustrzec je przed chorobami i urokami czarownic. W Skandynawii palono ogniska na rozstajnych drogach albo nad brzegami jezior, wierząc, że...

Polska rzeźba ludowa to dziedzina sztuki ludowej, która rozwijała się na ziemiach polskich wśród niższych warstw społeczeństwa od końca średniowiecza do połowy XX wieku.Figuralna rzeźba religijna (tzw. świątki) występowała we wszystkich krajach o przewadze ludności katolickiej, ale tylko w Polsce miała charakter masowy. Jako narzędzie szerzenia wiary, stawianie kapliczek i figur świętych było popierane przez Kościół. Okresem, w którym polska rzeźba ludowa szczególnie się rozwinęła, był XIX wiek. W całym kraju stawiane było wiele kapliczek, m.in. z podzięce za zniesienie pańszczyzny. Do naszych czasów zachowało się najwięcej zabytków z tego okresu na terenach zaboru austriackiego.Podstawowym materiałem polskiej rzeźby ludowej było drewno. Rodzaj wykorzystywanego drewna zależał od t...