Czardasz – taniec węgierski

Csárdás, Czardasz – to tradycyjny węgierski taniec ludowy, którego nazwa pochodzi od csárda (starego węgierskiego terminu dla tawerny). Powstał na Węgrzech i został spopularyzowany przez zespoły muzyki romskiej (cyganów) na Węgrzech i sąsiednich ziemiach Serbii, Słowacji, Słowenii, Chorwacji, Ukrainy, Rosji, Polski i Moraw.

Początki czardasza sięgają XVIII-wiecznego węgierskiego gatunku muzycznego verbunkos, gdzie “verbunk” był używany jako taniec rekrutacyjny armii austriackiej.

Csárdás charakteryzuje się zmiennością tempa: zaczyna się powoli (lassú) i kończy w bardzo szybkim tempie (friss, dosłownie “świeże”). Istnieją inne warianty tempa, zwane ritka csárdás, sűrű csárdás i szökős csárdás. Kobiety ubrane są w tradycyjne szerokie spódnice, które podczas wirowania tworzą charakterystyczny kształt.

Kompozytorzy klasyczni, którzy w swoich pracach posługiwali się tematami csárdás to Emmerich Kálmán, Franz Liszt, Johannes Brahms, Léo Delibes, Johann Strauss, Pablo de Sarasate, Piotr Iljicz Czajkowski, Franz von Suppé i inni. Csárdás z operetki Straussa “Die Fledermaus”, śpiewanej przez postać Rosalinde, jest prawdopodobnie najbardziej znanym przykładem tego tańca w muzyce wokalnej. Jednym z najbardziej znanych czardaszy jest kompozycja Vittorio Montiego napisana na skrzypce i fortepian. Ten wirtuozowski utwór ma siedem wariacji tempa.

Oryginalny folkowy csárdás, w przeciwieństwie do późniejszych międzynarodowych odmian, cieszy się odrodzeniem na Węgrzech dzięki ruchowi táncház.