piątek, 29 marca

Dożynki – święto zakończenia żniw

Dożynki, nazywane także obżynkami, okrężnem lub wieńcowinami, to ludowe święto związane z zakończeniem żniw. Żniwa to okres wyjątkowo ważny dla ludzi na wsi. Od tego, ile plonów zbiorą, zależało ich życie przez kolejne miesiące. Zakończenie żniw było z tego powodu pełne obrzędów, które miały zapewnić pomyślność i dobry plon.

Rozpoczęcie żniw następowało w połowie lipca. Trwały one zwykle ok. miesiąca. Panowało przekonanie, że rozpoczęcie żniw zapowiadał głos przepiórki, “tłumaczony” jako „pódźcie żąć, pódźcie żąć”. Żniwa to czas wytężonej pracy fizycznej, od świtu do zmierzchu. Początkowo do żęcia zboża używano sierpów, które później były zamienione na kosy.

W ostatnim dniu ukończenia prac na polu rozpoczynały się dożynki. Zwyczaje dożynkowe były skupione wokół ostatniej kępy nie zżętego zboża lub ostatniego snopa. Zboże było przystrajane, do czego wykorzystywano polne kwiaty i ziele. Kłosy wykorzystywano do plecenia wianków na święo Matki Boskiej Zielnej.

Charakterystycznym elementem dożynek były wieńce, nazywane plonem. Miały one kształ korony lub koła. Żniwiarze, którzy wracali z pola tworzyli korowód z przodownicą na czele. Za przodownicę była wybierana najbardziej pracowita dziewczyna. Niosła ona wykonany wieniec. Zanoszono go do bogatego gospodarza lub dworu, śpiewając pieśni dożynkowe.

Naszemu Panu, oj naszemu Panu
Sto kopeczek a pisarzowi dziesiąteczek,
Dziesiąteczek, dziesiąteczek.
Plon niesiemy, niesiemy,
Plon w gospodarza dom.
Żeby ta przeniczka, żeby ta przeniczka
Plonowała po sto korcy z mendla dała,
Plonowała po sto korcy z mendla dała.
Plon niesiemy, niesiemy,
Plon w gospodarza dom.

Żniwiarze byli witani wódką i chlebem. Podczas zabawy przygrywali muzykanci.

Okres międzywojenny to czas, kiedy ukształtował się zwyczaj obchodzenia dożynek gminnych. W tym czasie cała wieś świętowała wspólnie zakończenie żniw. Dożynki zwykle odbywały 15. sierpinia, czyli w dniu Matki Boskiej Zielnej, niezależnie od tego, czy żniwa zakończyły się wcześniej, czy jeszcze trwały. Podczas uroczystego pochodu zanoszono lub zawożono na wozie drabiniastym wieniec do kościoła. Po poświęceniu przychodził czas na drugą część dożynek, czyli zabawę w Domu Ludowym.

Może Ciebie również zainteresować:

Spojrzenie z bliska na słowackie stroje ludowe

Ważnym elementem kultury słowackiej są tradycyjne stroje ludowe, które odzwierciedlają bogactwo historii i regionalnych różnic. Słowackie stroje ludowe są niezwykle różnorodne ze względu na specyfikę...

Mazur - tradycja, historia i współczesne odniesienia

Taniec mazur jest jednym z najbardziej znanych tańców narodowych Polski. Jest on nierozerwalnie związany z polską tradycją i historią. Mazur jest tańcem wywodzącym się z Mazowsza, regionu w cent...

Jak twórczo wykorzystać tradycje folkloru polskiego w projektowaniu wnętrz?

Współczesne projekty wnętrz często sięgają po inspiracje z różnych źródeł, a jednym z nich może być tradycyjny polski folklor. Wykorzystanie elementów folkloru w projektowaniu wnętrz to doskonał...

Zaklęte w piosenkach: polski folklor jako źródło inspiracji muzycznej

Folklor polski to bogactwo tradycji, kultury i historii, które można odnaleźć w pięknych i poruszających pieśniach ludowych. Jest on nie tylko ważnym dziedzictwem narodowym, ale także niezwykły...

Zaklęte w piosenkach: Folklor polski jako źródło inspiracji muzycznej

Folklor polski jest niezwykle bogaty i różnorodny. To skarb, który przechowuje tradycje, historie i ducha naszego narodu. Od wieków pieśni, tańce i melodie przekazywane są z pokolenia na pokolen...

Odkrywaj folklor: Fascynujące tradycje i tańce z różnych regionów świata

Każdy region świata ma swoje unikalne tradycje, kultury i dziedzictwo. Jednym z najbardziej fascynujących aspektów tych różnorodności jest folklor, który obejmuje tradycje muzyczne, taneczne i h...

Bałkańskie melodie - "Ederlezi"

"Ederlezi" to popularna tradycyjna pieśń ludowa mniejszości romskiej na Bałkanach.Piosenka ma swoją nazwę od Ederlezi - wiosennego święta z okazji powrotu wiosny, świętowanego szczególnie przez R...

Czardasz - taniec węgierski

Csárdás, Czardasz - to tradycyjny węgierski taniec ludowy, którego nazwa pochodzi od csárda (starego węgierskiego terminu dla tawerny). Powstał na Węgrzech i został spopularyzowany przez zespoły muzy...

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *