sobota, 10 czerwca

Uczymy się kaszubskiego #1

Kaszubski (kaszëbsczi jãzëk, kaszëbskô mòwa) jest najbardziej odrębnym i archaicznym polskim dialektem, uważanym często za osobny język. Obecnie uczą się go dzieci w kilkudziesięciu szkołach w Polsce, a od ponad 10 lat można zdawać z niego maturę. Na co dzień posługuje się nim ponad 100 tys. osób.

Aby pomóc ich zrozumieć podczas pobytu na Kaszubach, w cyklu “Uczymy się kaszubskiego” przybliżę pisownię podstawowych słów i gramatykę tego języka.

Autorem alfabetu jest Florian Ceynowa, badasz kultury kaszubskiej. Dzięki niemu zostały rozwiązane problemy, które pojawiały się przy próbach przeniesienia mowy kaszubskiej na papier.

Litery

Alfabet kaszubski zawiera litery występujące w języku polskim oprócz: ę, ś, ź. Ponadto znajdziemy w nim litery:

ã – nosowe „a”
é – w przybliżeniu „yj”
ë – między „e” i „a”
ò – „łe”
ô – w zależności od gwary tożsame z „o” lub bardziej pochylone w kierunku „e”
ù – „łu”

Akcent

Dialekt północny języka kaszubskiego posiada akcent swobodny. Oznacza to, że w różnych odmianach danego słowa może padać na różne zgłoski. W dialekcie południowym pada na pierwszą sylabę.

Szyk wyrazów

W języku kaszubskim budowa zdań nie jest dowolna, ale cechuje się pewną swobodą. Często przymiotniki występują przed rzeczownikami, a zdania kończą się czasownikiem.

Liczebniki złożone (np. 32) mogą występować w dwóch formach: trzëdzescë dwa oraz dwa trzëdzescë. Podobnie sprawa ma się z kolejnością imienia i nazwiska. Obok typowo polskiego zapisu np. “Florian Cenôwa“, występuje najpierw nazwisko w dopełniaczu liczby mnogiej a po nim imię, np. “Cenôwów Florian”.

Zobacz również pozostałe lekcje języka kaszubskiego:

Może Ciebie również zainteresować:

Zaklęte w piosenkach: Folklor polski jako źródło inspiracji muzycznej
Folklor polski jest niezwykle bogaty i różnorodny. To skarb, który przechowuje tradycje, historie i ducha naszego narodu. Od wieków pieśni, tańce i melodie przekazywane są z pokolenia na pokolen...
Odkrywaj folklor: Fascynujące tradycje i tańce z różnych regionów świata
Każdy region świata ma swoje unikalne tradycje, kultury i dziedzictwo. Jednym z najbardziej fascynujących aspektów tych różnorodności jest folklor, który obejmuje tradycje muzyczne, taneczne i h...
10 polecanych miejsc na wyjazd w niedzielę na Pomorzu
Jeśli szukasz pomysłu na ciekawy i aktywny wyjazd w niedzielę na Pomorzu, mam dla ciebie kilka propozycji. Pomorskie to region pełen atrakcji, zabytków i pięknej przyrody. Niezależnie od tego, czy lu...
Bałkańskie melodie - "Ederlezi"
"Ederlezi" to popularna tradycyjna pieśń ludowa mniejszości romskiej na Bałkanach.Piosenka ma swoją nazwę od Ederlezi - wiosennego święta z okazji powrotu wiosny, świętowanego szczególnie przez R...
Czardasz - taniec węgierski
Csárdás, Czardasz - to tradycyjny węgierski taniec ludowy, którego nazwa pochodzi od csárda (starego węgierskiego terminu dla tawerny). Powstał na Węgrzech i został spopularyzowany przez zespoły muzy...
Dożynki - święto zakończenia żniw
Dożynki, nazywane także obżynkami, okrężnem lub wieńcowinami, to ludowe święto związane z zakończeniem żniw. Żniwa to okres wyjątkowo ważny dla ludzi na wsi. Od tego, ile plonów zbiorą, zależało ich ...
Noc Świętojańska
Noc Kupały, nazywana też nocą kupalną, kupalnocką, kupałą, Sobótką, Nocą Świętojańską, to słowiańskie święto związane z letnim przesileniem Słońca. Jest ono obchodzone w czasie najkrótszej nocy w rok...
Polska rzeźba ludowa
Polska rzeźba ludowa to dziedzina sztuki ludowej, która rozwijała się na ziemiach polskich wśród niższych warstw społeczeństwa od końca średniowiecza do połowy XX wieku.Figuralna rzeźba religijna...

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *