środa, 13 listopada

Uczymy się kaszubskiego #1

Kaszubski (kaszëbsczi jãzëk, kaszëbskô mòwa) jest najbardziej odrębnym i archaicznym polskim dialektem, uważanym często za osobny język. Obecnie uczą się go dzieci w kilkudziesięciu szkołach w Polsce, a od ponad 10 lat można zdawać z niego maturę. Na co dzień posługuje się nim ponad 100 tys. osób.

Aby pomóc ich zrozumieć podczas pobytu na Kaszubach, w cyklu “Uczymy się kaszubskiego” przybliżę pisownię podstawowych słów i gramatykę tego języka.

Autorem alfabetu jest Florian Ceynowa, badasz kultury kaszubskiej. Dzięki niemu zostały rozwiązane problemy, które pojawiały się przy próbach przeniesienia mowy kaszubskiej na papier.

Litery

Alfabet kaszubski zawiera litery występujące w języku polskim oprócz: ę, ś, ź. Ponadto znajdziemy w nim litery:

ã – nosowe „a”
é – w przybliżeniu „yj”
ë – między „e” i „a”
ò – „łe”
ô – w zależności od gwary tożsame z „o” lub bardziej pochylone w kierunku „e”
ù – „łu”

Akcent

Dialekt północny języka kaszubskiego posiada akcent swobodny. Oznacza to, że w różnych odmianach danego słowa może padać na różne zgłoski. W dialekcie południowym pada na pierwszą sylabę.

Szyk wyrazów

W języku kaszubskim budowa zdań nie jest dowolna, ale cechuje się pewną swobodą. Często przymiotniki występują przed rzeczownikami, a zdania kończą się czasownikiem.

Liczebniki złożone (np. 32) mogą występować w dwóch formach: trzëdzescë dwa oraz dwa trzëdzescë. Podobnie sprawa ma się z kolejnością imienia i nazwiska. Obok typowo polskiego zapisu np. “Florian Cenôwa“, występuje najpierw nazwisko w dopełniaczu liczby mnogiej a po nim imię, np. “Cenôwów Florian”.

Zobacz również pozostałe lekcje języka kaszubskiego:

Może Ciebie również zainteresować:

Spojrzenie z bliska na słowackie stroje ludowe

Ważnym elementem kultury słowackiej są tradycyjne stroje ludowe, które odzwierciedlają bogactwo historii i regionalnych różnic. Słowackie stroje ludowe są niezwykle różnorodne ze względu na specyfikę...

Mazur - tradycja, historia i współczesne odniesienia

Taniec mazur jest jednym z najbardziej znanych tańców narodowych Polski. Jest on nierozerwalnie związany z polską tradycją i historią. Mazur jest tańcem wywodzącym się z Mazowsza, regionu w cent...

Jak twórczo wykorzystać tradycje folkloru polskiego w projektowaniu wnętrz?

Współczesne projekty wnętrz często sięgają po inspiracje z różnych źródeł, a jednym z nich może być tradycyjny polski folklor. Wykorzystanie elementów folkloru w projektowaniu wnętrz to doskonał...

Zaklęte w piosenkach: polski folklor jako źródło inspiracji muzycznej

Folklor polski to bogactwo tradycji, kultury i historii, które można odnaleźć w pięknych i poruszających pieśniach ludowych. Jest on nie tylko ważnym dziedzictwem narodowym, ale także niezwykły...

Zaklęte w piosenkach: Folklor polski jako źródło inspiracji muzycznej

Folklor polski jest niezwykle bogaty i różnorodny. To skarb, który przechowuje tradycje, historie i ducha naszego narodu. Od wieków pieśni, tańce i melodie przekazywane są z pokolenia na pokolen...

Odkrywaj folklor: Fascynujące tradycje i tańce z różnych regionów świata

Każdy region świata ma swoje unikalne tradycje, kultury i dziedzictwo. Jednym z najbardziej fascynujących aspektów tych różnorodności jest folklor, który obejmuje tradycje muzyczne, taneczne i h...

10 polecanych miejsc na wyjazd w niedzielę na Pomorzu

Jeśli szukasz pomysłu na ciekawy i aktywny wyjazd w niedzielę na Pomorzu, mam dla ciebie kilka propozycji. Pomorskie to region pełen atrakcji, zabytków i pięknej przyrody. Niezależnie od tego, czy lu...

Bałkańskie melodie - "Ederlezi"

"Ederlezi" to popularna tradycyjna pieśń ludowa mniejszości romskiej na Bałkanach. Piosenka ma swoją nazwę od Ederlezi - wiosennego święta z okazji powrotu wiosny, świętowanego szczególnie przez R...

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *