Wycinanki łowickie

Wycinanka łowicka (wystrzyganka) zwykle przedstawia motywy kwiatowe, drzewa, zwierzęta, a czasem również sceny wiejskiego życia. Wycinanki mogą mieć różną budowę. Spotyka się je w kształcie kół, kwadratów, gwiazd, wycinanki ażurowe. Wykonuje się je nożycami. Kolorowy papier wielokrotnie się składa i nakleja na biały karton.

Dawniej wycinankami ozdabiano wiejskie izby – ściany i belki. Zwyczaj ten był praktykowany najczęściej raz w roku, w okresie przed Wielkanocą, po bieleniu ścian. Obecnie motywy wycinankowe często służą do udekorowania nowoczesnych mieszkań.

Wycinanki kolorowe, zwykle w kontrastowych barwach, wykonuje się jedynie w regionie łowickim.

Wyróżniamy 3 podstawowe rodzaje wycinanki łowickiej:

Kodry – wielobarwne wyklejanki wykonane na prostokątnych arkuszach białego papieru. Przedstawiają obrazki lub kwiaty. Kodry roślinne posiadają od 1 do 3 osi symetrii, z rozbydowanym motywem centralnym. Kodry obrazkowe przedstawiają scenki rodzajowe, takie jak wesela, zabawy ludowe czy prace polowe.

Tasiemki – wykonywane są na dwóch papierowych wstęgach sklejonych rąbkiem u góry, rozchylonych u dołu i zakończonych ząbkami przypominającymi frędzle. Do ich wykonania stosuje się kolorowy, błyszczący papier. Wyróżniają się wykorzystaniem czerni.

Gwiozdy – wielobarwne formy przedstawiające motywy roślinne, zoomorficzne, antropomorficzne. Naklejane są one na biały papier o okrągłym kształcie i ząbkowanych brzegach. Zwykle kompozycja była symetryczna. Z biegiem czasu pojawiły się gwiozdy ażurowe.