Tag: Kaszuby

W poprzednim wpisie mogliście poznać diabelskie skrzypce. Dziś przyszła kolej na kolejny instrument, który dawniej służył do celów obrzędowych, a obecnie zwykle towarzyszy kapelom i zespołom kaszubskich. Oto burczybas.Burczybas, nazywany też bębnem pocieranym, jest zbudowany z beczułki, z drewnianym i skórzanym denkiem. Wyróżniamy dwa rodzaje burczybasów:włosowy - do jednego denka przymocowane jest końskie włosie. Dźwięk wydaje się poprzez pociąganie włosia zwilżonymi dłoniami.łańcuchowy - do denka przymocowane jest metalowe kółko z przewleczonym przez nie łańcuchem, który pociąga się naprzemiennie za oba końce.Zazwyczaj burczybas obsługują dwie osoby - jedna trzyma instrument, a druga pociąga za włosie lub łańcuchy. Muzykom towarzyszy bëlnô dzéwczã z dzbankiem wody, dba...

Niemal nieodłącznym towarzystwem kapel kaszubskich jest diabeł. Na szczęście nie chodzi tu o prawdziwego czarta, ale oryginalny instrument muzyczny - diabelskie skrzypce. To jeden z symboli tożsamości regionalnej Kaszubów, który w ludowych kapelach pełni funkcję perkusyjną.Instrument nazwę zawdzięcza swojej budowie. Podstawą jest długi, standardowo mierzący ok. 1,5 m drewniany kij, na szczycie którego osadzona jest maska w kształcie ludzkiej głowy, wyglądem mająca przypominać diabła, zwykle z brodą, wąsami, z włosami wychodzącymi spod blaszanego ronda kapelusza. Do niego przymocowane są blaszki, dzwoniące przy każdym uderzeniu.W dolnej części umieszczona jest deska przypominająca swym konturem skrzypce. Łączy się z górną częścią instrumentu poprzez dwie struny. Na desce znajdu...

Kuchnia kaszubska odznacza się prostotą potraw i szybkością ich przyrządzania. Tradycja kaszubska to dni wypełnione pracą – w polu, w lesie i na morzu, dlatego na biesiadowanie nie pozostawało wiele czasu. Regionalne dania zawsze były przyrządzane z produktów lokalnych, właściwych dla danej pory roku. Wśród nich najważniejsze są ryby, drób, ziemniaki, brukiew, wieprzowina, suszone owoce i grzyby oraz mąka, z której przyrządza się tradycyjne wypieki.Nie tylko śledzieŚledź po kaszubsku, z dodatkiem cebuli i suszonych śliwek, opiekany i zalany zalewą olejowo-octową, jest chyba najbardziej znaną w Polsce potrawą rybną z tego regionu. Śledź jest najpowszechniej spożywaną na Kaszubach rybą. Ale Kaszubi jadają również dorsza, zwanego tu pomuchlem, oraz szprota i flądrę, a z ryb żyjących ...

Haft kaszubski, czyli kaszëbsczi wësziwk, swoje początki ma w klasztorach norbertanek w Żukowie i benedyktynek w Żarnowcu. Ma długą tradycję - początki datowane są na XIII wiek. Ta technika kompozycyjno-wzornicza jest stosowana do ozdabiania ubrań, ale zastosowanie znajduje też w sztuce użytkowej - serwetkach, naczyniach, talerzach, obrusach, wazonach, poduszkach i wielu innych przedmiotach. W poniższych wpisie poznacie symbolikę stosowanych kolorów i motywów w hafcie kaszubskim oraz jakie są podgatunki regionalne.Haft kaszubski - kolory i symbolikaW hafcie kaszubskim występuje siedem podstawowych kolorów, których użycie w takim zestawieniu zostało zapoczątkowane we Wdzydzach przez Izydora i Teodorę Gulkowskich. Są to kolory:chabrowy symbolizuje kaszubskie jeziora,ni...

Na poprzedniej lekcji poznaliśmy cyfry i liczby kaszubskie. Dziś przedstawię kaszubskie nazwy dni tygodnia, miesięcy i pór roku.Dni tygodnia po kaszubskuDni tygodnia w języku kaszubskim przypominają swoje odpowiedniki w języku polskim:poniedziałek – pòniedzôłkwtorek – wtórkśroda – strzodaczwartek – czwiôrtkpiątek – piątksobota – sobòtaniedziela – niedzelaMiesiąceW nazwach miesięcy już nie ma tak łatwo. Najbardziej podobne nazwy są w przypadku maja, czerwca i listopada. W pozostałych miesiącach mamy już do zapamiętania nazwy bardziej się różniące od tych, które znamy:styczeń – stëcznikluty – gromicznikmarzec – strëmiannikkwiecień – łżëkwiôtmaj – môjczerwiec – czerwińclipiec – lëpińcsierpień – zélnikwrzesień – séwnikpaździernik – rujanlistopad – lëstopadnik, smùtangr...

Kaszubskie nuty (Kaszëbsczé nótë) albo alfabet kaszubski to tradycyjna pieśń kaszubska, prawdopodobnie najbardziej rozpoznawalna wśród elementów folkloru tego regionu. Jest często traktowana jako przerywnik podczas występów kaszubskich zespołów, szczególnie tych bardziej kameralnych, podczas których wszyscy widzowie mogą zobaczyć planszę z "nutami".Kaszubskie nutyKaszubskie nuty są wyliczanką o określonym sposobie śpiewania i charakterystycznej "wizualizacji". Praktycznie każdemu wykonaniu tej pieśni towarzyszy plansza z trzema pięcioliniami. Na każdej z nich znajdują się rysunki, które w trakcie śpiewania są kolejno wskazywane przez jedną osobę.Poszczególne pięciolinie są śpiewane kolejno od góry do dołu, przy czym po dojściu do końca każdej z nich wraca się na sam początek w...

Kaszubski (kaszëbsczi jãzëk, kaszëbskô mòwa) jest najbardziej odrębnym i archaicznym polskim dialektem, uważanym często za osobny język. Obecnie uczą się go dzieci w kilkudziesięciu szkołach w Polsce, a od ponad 10 lat można zdawać z niego maturę. Na co dzień posługuje się nim ponad 100 tys. osób.Aby pomóc ich zrozumieć podczas pobytu na Kaszubach, w cyklu "Uczymy się kaszubskiego" przybliżę pisownię podstawowych słów i gramatykę tego języka.Autorem alfabetu jest Florian Ceynowa, badasz kultury kaszubskiej. Dzięki niemu zostały rozwiązane problemy, które pojawiały się przy próbach przeniesienia mowy kaszubskiej na papier.LiteryAlfabet kaszubski zawiera litery występujące w języku polskim oprócz: ę, ś, ź. Ponadto znajdziemy w nim litery:ã – nosowe „a”é – w przybliżeniu...