Polskie stroje ludowe

Ważną rolę w polskiej kulturze ludowej pełnij strój. Wskazywał on na pochodzenie właściciela, status społeczny oraz czy jest on w związku małżeńskim.

Stroje ludowe w Polsce

Stroje dzielimy na dwie grupy: codzienny oraz świąteczny. Strój świąteczny był drogi i z tego powodu szczególnie o niego dbano, aby mógł służyć kilku pokoleniom.

Polskie stroje ludowe były używane przez większość grup etnograficznych. Największy okres rozwoju strojów ludowych przypada na 2. połowę XIX i początek XX wieku, kiedy następował wzrost zamożności chłopów. W okresie międzywojennym strój ludowy zaczął być traktowany jako odzież odświętna, noszona na wielkie okazje, a nie jako ubiór codziennego użytku. Wygląd stroju uzależniony był od regionu Polski, gdzie powstawał, warunków klimatycznych, typu gospodarki, stosunków społeczno-gospodarczych. Pomysły na stroje często czerpano ze strojów szlacheckich i mieszczańskich, a także mundurów wojskowych. Wpływ miała również moda europejska okresu baroku i renesansu. Zdobienie stroju zależało od zamożności grup etnograficznych i indywidualnie właściciela.

W Polsce możemy wyróżnić wiele odmian stroju ludowego. W najlepszych latach było niemal pięćdziesiąt jego głównych odmian, a każda z nich miała ok. 10 wariantów.

Od 1949 roku Polskie Towarzystwo Ludoznawcze wydaje opracowania strojów ludowych w zeszytach pod tytułem Atlas Polskich Strojów Ludowych.

Podział strojów

Stroje ziemi łęczyckiej, sieradzkiej i wieluńskiej

strój łęczycki
strój opoczyński
strój piotrkowski (wolborski)
strój sieradzki
strój wieluński

Stroje małopolskie

strój częstochowski
strój kielecko-włoszczowski
strój krakowski
strój Lachów sądeckich
strój opoczyński
strój radomski
strój rzeszowski
strój sandomierski
strój świętokrzyski
strój wilamowski
strój zagłębiowski

Stroje lubelskie

strój biłgorajsko-tarnogrodzki
strój krzczonowski
strój łukowski
strój radzyński
strój włodawski

Stroje mazowieckie

strój kurpiowski
strój łowicki
strój wilanowski z nadwiślańskiego Urzecza
strój sannicki
strój podlaski
strój kołbielski

Stroje pomorskie

strój dobrzyński
strój kociewski
strój słowiński
strój kaszubski
strój warmiński
strój pyrzycki

Stroje śląskie

strój jeleniogórski
strój kaczawsko-nadbobrzański
strój karkonoski
strój kłodzki
strój wałbrzyski
strój wrocławski
stroje głogowskie
strój z rejonu Nysy
strój cieszyński
strój pszczyński
strój raciborski
strój rozbarski (górzański)
strój Jacków jabłonkowskich
stroje Górali śląskich
strój Lachów śląskich
strój kozielski

Stroje wielkopolskie

strój bamberski (Bambrów poznańskich)
strój biskupiański
strój dzierżacki
strój kaliski
strój kujawski
strój międzyrzecko-babimojski (lubuski)
strój pałucki
strój poznański wiejski
strój szamotulski
strój krajeński
strój kościański